T.C.
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
TARİH ALAN ÖĞRETMENLİĞİ PROGRAMI

DÖNEM PROJESİ

MEGALİ İDEA VE KIBRIS MESELESİ’NİN
ORTA ÖĞRETİM MÜFREDATINDA ELE ALINMASI

HAZIRLAYAN
MEHMET KARASAKAL

ÖZ
Türkiye – Yunanistan ilişkileri, devletler bazında Yunanistan’ın Osmanlı İmparatorluğundan ayrılıp 3 Şubat 1830 tarihinde bağımsız bir devlet olmasından itibaren sorunlarla başlamıştır. Fasılalarla ama sürekli devam etmesi haliyle günümüzde de temelde aynı sorunlar devam etmekte ve yaşanmaktadır. Bu sorunları üç ana başlıkta toplamak mümkündür:
1 – Ege denizi sorunları
2 – Azınlık sorunları
3 – Kıbrıs sorunu
Bu sorunları ise bir başlıkta bir araya getirince yunan emperyalizminin kaynağı ‘Megali İdea ’ ortaya çıkmaktadır. Yunanistan’ın ikili ilişkilerde her zaman Megali İdea çerçevesinde düşünerek hareket etmesi, sorunların çözülmesi bir yana büyümesine bazen de daha ileri giderek krizlere yol açmakta ve iki komşu ülkeyi savaş ortamına sürüklemektedir. Türkiye ise ilişkilerde her zaman soğuk kanlılıkla olayların sükunetine çalışmıştır.
Yunanistan’ın AB’ye girmesi, dolayısıyla AB’nin doğudaki son sınırı olması ilişkilere farklı bir boyut kazandırmıştır. Öyle ki, Yunan emperyalizminin en büyük destekçileri AB ülkeleri olmuştur.
Yunanistan özellikle Türkiye’nin Kıbrıs konusundaki her türlü barış çabalarını her zaman karşılıksız bırakmıştır. 20 Temmuz 1974 Kıbrıs Askeri Barış Harekatı zorunlu kılan da Yunanistan’ın bu tutumu, ENOSİS’çi düşünce ve tavrıdır.
Yunanistan, Megali İdea çerçevesinde hareket ettiği müddetçe , hiçbir ülkelerarası yasa, müzakere, diplomasi bu sorunlara çözüm olamayacaktır. Çünkü, Yunanistan’ın Megali İdea’sı bir devlet politikası değil; komşu ülkenin varlığına tehdit, hakkına tecavüz, halkına düşmanlık, dostluğuna ihanettir.
Yapmış olduğum bu araştırma, ağırlıklı olarak karşılaştırma ve sorunların yasal dayanakları gibi işlemlerle ele alınmıştır.Evrensel barış arzusu ve temennililiği çerçevesinde incelenmiştir.

ÖNSÖZ
Türkiye’nin Avrupa ve Asya Kıtaları’nda topraklarının bulunması, Balkanlar, Kafkaslar, Arap Yarımadası gibi bölgelerin hem içinde olması hem de onlara sınır olması, politik ve stratejik olarak, Batı’yı Doğu’ya taşıyan önemli bir kara, hava ve deniz üssü olması ehemmiyetini arttırmıştır. Türkiye tam sekiz ülkeyle kara sınırı bulunan bir coğrafyaya mevcuttur. Bu sebeple dış ilişkileri sürekli aktif olan, olması da gereken merkezi bir ülkedir. Doğusunun, zengin Arap petrollerinin giriş kapısı; batısının dünyanın en gözde turizm cennetlerinden olması, Türkiye’yi uluslararası ilişkilerde Ortadoğu’nun ve dünyanın alternatifsiz vazgeçilmezi yapıyor. NATO’ ya dahil olması, ABD ile müttefik olması AB’ye de aday olması İslam ülkeleri açısından da karizmatik bir konuma getirmiştir.
Araştırmamın konusu olan “MEGALİ İDEA” ütopyasının sahibi komşumuz Yunanistan ile olan ilişkilerimize baktığımızda her zaman bir hareketlilik göze çarpmaktadır. Beni bu araştırmaya iten sebepte sorunlardan kaynaklanan bu iki komşu ülkenin ilişkilerindeki bu hareketlilik olsa gerek.
Türk-Yunan ilişkileri, Tarihçiliğin en güzel uygulandığı eşine az rastlanır konulardan olduğu kanaatindeyim. Çünkü, hem bir ortak geçmiş,tarih mevcut hem hala ilişkiler sürmekte hem de ilelebet birlikte yaşamaya mecbur olan iki ülkenin geleceği söz konusudur. Tarihi öğrenmek, yorumlamak ve gelecek için stratejiler belirlemek; yani, tarihin tanımın, amacının ve faydalarının uygulamalı olarak görülebildiği nadide konulardan biridir. Bu ilişkilere sebep teşkil eden,yön veren genel sorun ise “Yunan Megali İdea”sıdır.
Megali İdea’nın orta öğretim müfredatlarında okutulmaması, son derece hassas bir konunun öğrencilerimize aktarılmaması tarih öğretiminde büyük bir eksikliktir. Bu eksikliğin giderilmesi ve bunun gerekliliklerini dayanaklarıyla sunmaya çalıştım. Ayrıca, araştırmamda birbirinden kıymetli otuz civarında kitap ve makaleden istifade ederek, iki ülke arasındaki sorunları günümüze kadar getirdim.
Araştırmam esnasında çalışmalarımı titizlikle takip eden, her türlü konuda beni destekleyen ve bu konuyu işlememde büyük katkıları olan değerli hocam Sayın, Yard.Doç.Dr. Ali Ahmetbeyoğlu’na sonsuz teşekkürlerimi sunuyorum. Ayrıca, Tezsiz Yüksek Lisans Programı süresince yüksek bilgilerinden ve tecrübelerinden istifade ettiğim hocalarım, Prof.Dr. Haluk Yavuzer, Doç.Dr. İrfan Erdoğan başta olmak üzere Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi’nde öğretim görevlisi olan değerli hocalarıma da teşekkürü bir borç bilirim.

İÇİNDEKİLER

ÖZ ………………………………………………………………………………………………………… III
ÖNSÖZ …………………………………………………………………………………………………. IV
İÇİNDEKİLER ……………………………………………………………………………………… VI
GİRİŞ ………………………………………………………………………………………. 1
A.KONUNUN ORTA ÖĞRENİM MÜFRETADINDA ELE ALINMASI
GEREKÇESİ VE GEREKLİLİĞİ……………………………….1
B.YUNANİSTAN’IN COĞRAFİ DURUMU …………………………………………… 5
1.YUNANİSTAN’IN KİMLİĞİ …………………………………………………………….. 5
2.COĞRAFİ KONUMU VE DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ ………………….. 5
C.TÜRKİYE’NİN COĞRAFİ KONUMU ………………………………………………. 6
1.TÜRKİYE’NİN KİMLİĞİ …………………………………………………………………. 6
2.COĞRAFİ KONUMU VE DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ ………………….. 7
D.KIBRIS’IN COĞRAFİ DURUMU ………………………………………………………. 7
1.ADA’NIN KİMLİĞİ ………………………………………………………………………….. 7
a.KKTC ‘NIN KİMLİĞİ …………………………………………………………………… 7
b.KIBRIS RUM YÖNETİMİ’NİN KİMLİĞİ …………………………………….. 8
2.COĞRAFİ KONUMU VE DÜNYA ÜZERİNDEKİ YERİ ………………….. 8

I. BÖLÜM

I.YUNANİSTAN’IN BAĞIMSIZLIĞINI KAZANMASI …………………………. 9
A.BAĞIMSIZLIK ÖNCESİ DURUM …………………………………………………… 9
B.İSYAN HAREKETLERİ VE YUNANİSTAN KRALLIĞI’NIN
KURULMASI …………………………………………………………………………………..
12
1.İSYANLARIN ÇIKIŞ SEBEBİ ………………………………………………………… 12
2.İSYANLARIN GELİŞİMİ ……………………………………………………………….. 12
3.YUNANİSTAN DEVLETİ’NİN KURULMASI ………………………………… 15
C.YUNANİSTAN’IN KURULMASINDA CEMİYET FAALİYETLERİ .. 16
1.CEMİYET SLOGANLARI ……………………………………………………………… 16
a.FİLİK-İ ETERNİYA CEMİYETİ ………………………………………………….. 16
(1). FİLİK-İ ETERNİYA CEMİYETİ’NİN FAALİYET PROGRAMI 17
b.ETNİK-İ ETERNİYA CEMİYETİ …………………………………………………. 17
(1).ETNİK-İ ETERNİYA’NIN 1896’DA YAYINLADIĞI BİLDİRİ …. 18

II. BÖLÜM

II.MEGALİ İDEA TEZİ ………………………………………………………………………… 20
A.MEGALİ İDEA’NIN DOĞUŞU ………………………………………………………… 20
B.MEGALİ İDEA İDEOLOJİSİNİN KAYNAĞI …………………………………. 21
C.MEGALİ İDEA’NIN HEDEFLERİ …………………………………………………… 22

III.BÖLÜM

III.İKİ ÜLKE ARASINDAKİ TEMEL SORUNLAR VE TARAFLARIN
SORUNLARA YAKLAŞIMI ……………………………………………………………
23
A.EGE SORUNU …………………………………………………………………………………. 25
1.EGE KONUSUNDA TÜRK YUNAN TEZLERİ ………………………………. 25
a.KARA SULARI VE KITA SAHANLIĞI ………………………………………… 26
b.FIR (FLIGHT INFORMATION REGION) …………………………………… 30
c.ADALARIN SILAHLANDIRILMASI ……………………………………………. 32
d.ROGERS ANLAŞMASI UYGULAMASI ………………………………………. 34
B.AZINLIKLAR SORUNU ………………………………………………………………….. 35

IV.BÖLÜM

IV.KIBRIS MESELESİ (ENOSİS) ……………………………………………………….. 40
A.BAŞLANGIÇTAN KIBRIS CUMHURİYETİ’NİN DOĞUŞUNA
KADAR……………………………………………………………………………………………
40
1.OSMANLI İMPARATORLUĞU İDARESİNE KADAR KIBRIS ……. 40
2.OSMANLI İMPARATORLUĞU İDARESİNDE KIBRIS ………………. 41
3.İNGİLTERE İDARESİNDE KIBRIS …………………………………………….. 42
B.KIBRIS CUMHURİYETİ’NİN DOĞUŞU VE BATIŞI …………………….. 44
C.1974 KIBRIS ASKERİ HAREKATI’NDAN KKTC’NİN İLANINA
KADAR……………………………………………………………………………………………
46
D.KIBRIS’IN JEOPOLİTİK-STRATEJİK DURUMU ……………………….. 48
E.KIBRIS’TAKİ SON GELİŞMELER ……………………………………………….. 49
SONUÇ ……………………………………………………………………………………………….. 52
BİBLİOGRAFYA ………………………………………………………………………………… 55
EKLER ……………………………………………………………………………………………….. 58

Tezin tamamını word belgesi olarak indirmek için lütfen tıklayınız

Tezin tamamını PDF belgesi olarak indirmek için lütfen tıklayınız